Μεταρρυθμίζεται ριζικά το σύστημα των κοινωνικών παροχών – Νέο ψηφιακό μητρώο για 14 δισ. ευρώ σε επιδόματα

Σε πλήρη αναμόρφωση οδηγείται το τοπίο των κοινωνικών επιδομάτων στην Ελλάδα, με τον σχεδιασμό της κυβέρνησης να περιλαμβάνει σαρωτικές αλλαγές σε παροχές ύψους 14 δισεκατομμυρίων ευρώ. Βασικός πυλώνας της νέας πολιτικής είναι η θέσπιση ενός Εθνικού Ψηφιακού Μητρώου Παροχών και Ενισχύσεων, το οποίο φιλοδοξεί να αποτελέσει εργαλείο διαφάνειας, καλύτερης στόχευσης και δημοσιονομικού εξορθολογισμού.

Στόχος του νέου συστήματος είναι η ολοκληρωμένη καταγραφή όλων των επιδομάτων και των δικαιούχων, με σκοπό να εξασφαλιστεί ότι τα χρήματα καταλήγουν αποκλειστικά σε εκείνους που τα έχουν πραγματικά ανάγκη. Παράλληλα, δρομολογούνται γενναίες αυξήσεις σε βασικά επιδόματα αλλά και εισαγωγή νέων εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων, που αναμένεται να περιορίσουν σημαντικά τον αριθμό των δικαιούχων.

Ψηφιακό μητρώο: Ο πυρήνας της νέας πολιτικής

Η πρώτη φάση της μεταρρύθμισης ξεκινά με τη δημιουργία ενός ενιαίου ψηφιακού αρχείου, στο οποίο θα καταχωρούνται όλα τα είδη κοινωνικών ενισχύσεων: από επιδόματα παιδιών, στέγασης και αναπηρίας, έως φοροελαφρύνσεις και επιδοτήσεις. Το σύστημα θα διασυνδεθεί με πλατφόρμες όπως το Taxisnet και το gov.gr, ενώ αναμένεται να λειτουργήσει πιλοτικά από το 2025, με πλήρη ενεργοποίηση έως τον Ιούνιο του 2026.

Το νέο Μητρώο θα περιλαμβάνει στοιχεία τουλάχιστον 30 επιδομάτων, τα οποία σήμερα χορηγούνται από φορείς όπως ο ΟΠΕΚΑ, η ΔΥΠΑ, ο ΕΦΚΑ και οι δήμοι. Η κάθε παροχή θα πρέπει να δηλώνεται υποχρεωτικά εντός πέντε εργάσιμων ημερών.

Νέες αυξήσεις, νέοι αποκλεισμοί

Σε δεύτερη φάση, θα τεθούν σε εφαρμογή οι εξαγγελίες που έγιναν στη ΔΕΘ, με κύριο άξονα την αύξηση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, του επιδόματος παιδιών και του επιδόματος στέγασης. Ωστόσο, η αύξηση των ποσών συνοδεύεται από αυστηρότερα κριτήρια επιλεξιμότητας, κυρίως περιουσιακά, προκειμένου να κατευθυνθούν οι πόροι πιο στοχευμένα.

Αναμένεται ότι ο αριθμός των δικαιούχων θα μειωθεί, με το Υπουργείο Οικονομικών να επιδιώκει τη διάθεση των ενισχύσεων αποκλειστικά σε πολίτες που βρίσκονται σε πραγματική ανάγκη.

Ισότιμη αντιμετώπιση για τρίτεκνους και πολύτεκνους

Μια επιμέρους αλλά σημαντική αλλαγή αφορά τους τρίτεκνους γονείς, οι οποίοι θα εξισώνονται σταδιακά με τους πολύτεκνους ως προς τις παροχές που λαμβάνουν. Ήδη, στα στεγαστικά προγράμματα όπως το «Σπίτι μου ΙΙ», οι τρίτεκνοι αντιμετωπίζονται ισότιμα με τους πολύτεκνους ως προς την επιδότηση επιτοκίου. Αντίστοιχες ρυθμίσεις έχουν υιοθετηθεί και για τα vouchers βρεφονηπιακών σταθμών, ενώ εξετάζεται ακόμη και η πριμοδότηση στις προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ.

Πλήρης εικόνα και διασταυρώσεις σε πραγματικό χρόνο

Με την πλήρη εφαρμογή του Μητρώου, το Δημόσιο θα διαθέτει κεντρική εικόνα όλων των παροχών που δίνονται, αποτρέποντας φαινόμενα διπλοεπιδοτήσεων ή καταβολής σε μη δικαιούχους. Η διασύνδεση με το Taxisnet θα επιτρέπει σε πραγματικό χρόνο τη διασταύρωση εισοδημάτων και περιουσιακών στοιχείων, περιορίζοντας τα φαινόμενα καταχρήσεων.

Το νέο σύστημα θα περιλαμβάνει και προσωπική καρτέλα επιδομάτων για κάθε πολίτη στο gov.gr, στα πρότυπα του myERGANI, επιτρέποντας στον πολίτη να γνωρίζει τι λαμβάνει και γιατί.

Η κοινωνική προστασία σε αριθμούς

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, οι συνολικές δαπάνες κοινωνικής προστασίας στην Ελλάδα ανήλθαν το 2022 στο 24,29% του ΑΕΠ, αυξημένες κατά 2,1% σε σύγκριση με το 2021. Με την εφαρμογή του νέου μοντέλου, η κυβέρνηση στοχεύει στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας αυτών των δαπανών, εστιάζοντας στην πραγματική ανάγκη και την κοινωνική δικαιοσύνη.

Συμπέρασμα: Η κυβέρνηση προχωρά σε μια βαθιά δομική αλλαγή της προνοιακής πολιτικής, με βασικό εργαλείο την ψηφιοποίηση και την πλήρη διαφάνεια. Αν και υπόσχεται αυξήσεις, η νέα εποχή φέρνει μαζί της και αυστηρότερη στόχευση, αφήνοντας εκτός ένα ποσοστό των σημερινών δικαιούχων.