Τι Ισχύει για Ξαπλώστρες και Ελεύθερη Πρόσβαση στις Παραλίες: Τα Δικαιώματα των Πολιτών και οι Υποχρεώσεις των Επιχειρήσεων
🔎 Ο οδηγός του φετινού καλοκαιριού για τους λουόμενους – Πού επιτρέπονται οι ξαπλώστρες, ποιο είναι το όριο κατάληψης, τι πρέπει να προσέξετε αν θέλετε να απολαύσετε τη θάλασσα χωρίς εμπόδια.
Η πρόσβαση στις ελληνικές παραλίες είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα όλων των πολιτών, καθώς αποτελούν κοινόχρηστα αγαθά. Τι γίνεται όμως όταν μια παραλία είναι οργανωμένη ή αξιοποιείται εμπορικά; Ποια είναι τα όρια που θέτει ο νόμος και τι υποχρεώσεις έχουν όσοι εκμεταλλεύονται τμήματα της παραλίας;
Η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας υπενθυμίζει μέσω επίσημης ανακοίνωσής της το νομικό πλαίσιο που ισχύει για την τουριστική αξιοποίηση των παραλιών, τις ξαπλώστρες και τον σεβασμό του δημόσιου χώρου, με αφορμή το αυξανόμενο ενδιαφέρον και τις καταγγελίες για κατάχρηση δημόσιων παραλιών.
🔹 Τι προβλέπει ο νόμος (Ν. 5092/2024)
Σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο για τη διαχείριση της παραλιακής ζώνης και του αιγιαλού, τίθενται συγκεκριμένοι κανόνες για την παραχώρηση παραλιών σε επιχειρήσεις:
- Μέγιστο 50% της παραλίας μπορεί να παραχωρηθεί για εμπορική εκμετάλλευση (π.χ. τοποθέτηση ξαπλωστρών, παροχή υπηρεσιών).
- Για περιοχές Natura, το ποσοστό αυτό περιορίζεται στο 30%.
- Από την έκταση που παραχωρείται, μόνο έως 60% μπορεί να καλύπτεται από εξοπλισμό όπως ξαπλώστρες και ομπρέλες (ή 30% σε Natura).
- Ανώτατο εμβαδόν παραχώρησης ανά επιχείρηση: 500 τετραγωνικά μέτρα.
- Απαγορεύεται κάθε παραχώρηση αν η παραλία έχει πλάτος ή μήκος κάτω από 4 μέτρα ή αν το συνολικό της εμβαδόν είναι μικρότερο από 150 τ.μ..
- Πρέπει να αφήνεται ελεύθερος διάδρομος τουλάχιστον 6 μέτρων ανάμεσα σε κάθε παραχωρούμενη ζώνη.
🔹 Ελεύθερη πρόσβαση = Υποχρεωτική για όλους
Ο νόμος υποχρεώνει τους ιδιοκτήτες ή κατόχους ιδιωτικών εκτάσεων που βρίσκονται ανάμεσα σε παραλία και δημόσιο δρόμο να επιτρέπουν τη δωρεάν και ασφαλή διέλευση των πολιτών. Σε περίπτωση παρεμπόδισης της πρόσβασης, προβλέπονται πρόστιμα από 2.000 έως 60.000 ευρώ.
🔹 Τι υποχρεούνται να προσφέρουν οι επιχειρήσεις
Οι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται σε παραλίες και έχουν λάβει νόμιμη παραχώρηση, οφείλουν να τηρούν συγκεκριμένες υποχρεώσεις για την εξυπηρέτηση και την ασφάλεια των πολιτών:
- Καθημερινή καθαριότητα του χώρου
- Πινακίδες με στοιχεία παραχώρησης, συντεταγμένες και QR code για τον έλεγχο νομιμότητας
- Εγκαταστάσεις υγιεινής, όπως ντους και αποδυτήρια
- Πρόσβαση για ΑμεΑ και άτομα με κινητικές δυσκολίες, περιλαμβανομένων ειδικών διαδρόμων και seatrack
- Παρουσία ναυαγοσώστη, όπου προβλέπεται
- Αφαίρεση του εξοπλισμού (ομπρέλες, ξαπλώστρες) στο τέλος της θερινής περιόδου
Επιπλέον, πρέπει να διασφαλίζεται ότι η φυσική μορφή της ακτογραμμής δεν αλλοιώνεται, ενώ η κάθε παραχώρηση πρέπει να παραδίδεται καθαρή και στην αρχική της κατάσταση μετά τη λήξη της σύμβασης.
🔹 Τι γίνεται σε περίπτωση παραβίασης
Σε περίπτωση αυθαίρετης κατάληψης παραλίας, επιβάλλεται πρόστιμο τετραπλάσιο του προβλεπόμενου τιμήματος, ενώ προβλέπεται σφράγιση της επιχείρησης μέσα σε 24 ώρες.
Αντίστοιχα, εάν η επιχείρηση παραβιάσει τα όρια της σύμβασης (π.χ. τοποθετήσει περισσότερες ξαπλώστρες από όσες επιτρέπονται), επιβάλλεται επίσης πρόστιμο 4πλάσιο του τιμήματος για την επιπλέον έκταση.
✅ Τι να θυμάστε ως πολίτες:
- Ζητάτε να δείτε την πινακίδα με το QR code – μπορείτε να σκανάρετε και να ελέγξετε τι επιτρέπεται.
- Αν δεν βρίσκετε ελεύθερο χώρο, ενημερώστε τις αρχές – είναι δικαίωμά σας.
- Κρατήστε το περιβάλλον καθαρό και απολαύστε την παραλία με σεβασμό.
