Περπατάμε στους δρόμους, καθόμαστε σε καφέ, μιλάμε σε φίλους, αλλά το μυαλό μας είναι αλλού.
Στην επόμενη υποχρέωση, στο χθεσινό λάθος, στον φόβο του αύριο.
Ζούμε σαν να βρισκόμαστε συνεχώς ένα βήμα μπροστά ή πίσω από την πραγματικότητα.
Λες και το “εδώ” δεν μας ανήκει ή ακόμη χειρότερα, λες και δεν αξίζει την προσοχή μας.
Ζούμε σε έναν κόσμο που τρέχει, αλλά κανείς δεν ξέρει προς τα πού.
Ξυπνάμε κάθε πρωί και μπαίνουμε σε έναν αγώνα δρόμου χωρίς σημείο εκκίνησης και χωρίς ξεκάθαρο τερματισμό.
Οι ώρες γεμίζουν από λίστες υποχρεώσεων, ειδοποιήσεις, ειρωνικές σιωπές, απαντήσεις που δεν προλάβαμε να δώσουμε και συναισθήματα που θάψαμε βαθιά, γιατί “δεν είναι η κατάλληλη στιγμή”.
Η αίσθηση του χρόνου, που άλλοτε συνδεόταν με την αναμονή της αυγής ή με το άρωμα του καφέ στο πρωινό φως, έχει μετατραπεί σε κάτι μετρήσιμο, διαχειρίσιμο, σχεδόν εχθρικό.
Η στιγμή παύει να έχει υπόσταση και γίνεται απλώς μεταβατικός σταθμός για την επόμενη.
Και έτσι ξεμακραίνουμε από τη μόνη πραγματική πατρίδα της ύπαρξης μας: το Τώρα.
Αναπνέουμε, αλλά δεν το αισθανόμαστε.
Τρώμε, αλλά δεν γευόμαστε.
Κοιτάμε, αλλά δεν βλέπουμε.
Ακούμε, αλλά δεν ακούμε πραγματικά.
Βιώνουμε τον κόσμο όπως περνά κανείς μπροστά από έναν καθρέφτη, με ένα βιαστικό βλέμμα, όχι με ουσιαστικό βλέμμα.
Και κάπου εκεί, μέσα στην ταχύτητα, στην υπερπληροφόρηση και στην κατακερματισμένη προσοχή μας, η ενσυνειδητότητα δεν εμφανίζεται σαν μόδα, ούτε σαν πολυτέλεια, αλλά σαν βαθιά ανάγκη ύπαρξης.
Δεν είναι τυχαίο που οι πιο βαθιές ανθρώπινες εμπειρίες, ένας έρωτας, η γέννηση ενός παιδιού, η απώλεια, το βλέμμα ενός ξένου που ξυπνά κάτι οικείο μέσα μας, μας συγκλονίζουν γιατί μας φέρνουν “απότομα” στο παρόν.
Για μερικά δευτερόλεπτα, το μυαλό σιωπά, η καρδιά ακούγεται πιο καθαρά, και νιώθουμε. Επιτέλους, είμαστε ζωντανοί.
Εκείνες οι στιγμές δεν “έγιναν” – συνέβησαν.
Και συνέβησαν επειδή ήμασταν εκεί.
Στον αντίποδα, η καθημερινότητα μας κυριαρχείται από την απουσία.
Μια απουσία αόρατη, σχεδόν πολιτισμικά αποδεκτή.
Είμαστε παρόντες σωματικά, αλλά το βλέμμα μας πλέει κάπου αλλού.
Ζούμε σαν να κοιμόμαστε με τα μάτια ανοιχτά.
Η ενσυνειδητότητα, λοιπόν, δεν είναι απλώς μια τεχνική ηρεμίας ή διαχείρισης άγχους.
Είναι μία υπαρξιακή πράξη αφύπνισης.
Η επιλογή να πούμε “ναι” στη ζωή, όπως είναι και όχι όταν γίνει τέλεια, όχι όταν τα πράγματα ησυχάσουν, αλλά τώρα.
Εδώ.
Γιατί αν δεν μπορείς να σταθείς μέσα σε αυτή τη στιγμή, πού αλλού μπορείς να σταθείς
Τι Είναι η Ενσυνειδητότητα;
Η λέξηενσυνειδητότητα (mindfulness), μεταφέρει κάτι πολύ πιο βαθύ από την απλή συγκέντρωση ή την τεχνική της αυτοπαρατήρησης.
Είναι η ικανότητα ,το να είσαι αληθινά εκεί, σε κάθε εμπειρία, χωρίς φίλτρα, χωρίς άμυνες.
Είναι το να στέκεσαι με επίγνωση μέσα σε ό,τι ζεις, χωρίς να το σπρώχνεις μακριά, χωρίς να το τραβάς κοντά.
Είναι το “είμαι εδώ” που δεν λέγεται με λέξεις, αλλά με το σώμα, την αναπνοή, την αίσθηση του είναι.
Ο Jon Kabat-Zinn, καθηγητής Ιατρικής και πρωτεργάτης της εισαγωγής της ενσυνειδητότητας, την όρισε ως εξής:
“Ενσυνειδητότητα είναι η επίγνωση που προκύπτει -από το να δίνεις σκόπιμα προσοχή- στη στιγμή, χωρίς να κρίνεις.”
Ακούγεται απλό, αλλά όχι εύκολο.
Η συνείδησή μας έχει μάθει να τρέχει.
Ο εγκέφαλος μας, γαλουχημένος από αιώνες επιβίωσης, είναι σχεδιασμένος για να προβλέπει, να αποφεύγει, να οργανώνει.
Αντί η προσοχή να είναι ένας φάρος που φωτίζει το τώρα, είναι συχνά ένας προβολέας σε διαρκή κίνηση.
Πότε στο παρελθόν και πότε στο μέλλον.
Σπανίως, εστιάζει στο παρόν.
Ωστόσο, σύμφωνα με νευροεπιστημονικές έρευνες, η συστηματική πρακτική της ενσυνειδητότητας, αλλάζει τη λειτουργία και τη δομή του εγκεφάλου.
Ενισχύεται ο προμετωπιαίος φλοιός, υπεύθυνος για τη ρύθμιση συναισθημάτων, την ενσυναίσθηση και τη λήψη αποφάσεων, ενώ μειώνεται η δραστηριότητα στην αμυγδαλή, το αρχέγονο κέντρο του φόβου και της απειλής.
Ο εγκέφαλος μαθαίνει σταδιακά να ανταποκρίνεται αντί να αντιδρά.
Να κάθεται, αντί να τρέχει.
Αυτό όμως δεν είναι μόνο θέμα τεχνικής.
Είναι θέμα αντίληψης της ζωής.
Ο Τζίντου Κρισναμούρτι, ένας από τους πιο ριζοσπαστικούς στοχαστές του 20ού αιώνα, δεν έβλεπε την ενσυνειδητότητα ως τεχνική ή μέθοδο, αλλά ως τρόπο να ζεις με πλήρη εσωτερική ελευθερία.
Ο Κρισναμούρτι δεν μιλούσε για συγκέντρωση, αλλά για παρατήρηση χωρίς επιλογή.
Τόνιζε ότι το να παρατηρείς αυτό που συμβαίνει μέσα σου – τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις επιθυμίες- χωρίς να προσπαθείς να τα αλλάξεις, να τα ελέγξεις ή να τα κατευθύνεις, είναι η μόνη αληθινή κατανόηση.
“Η επίγνωση είναι ένα φως χωρίς επιλογή.
Όταν παρατηρείς απλώς, χωρίς “θέλω” και “δεν θέλω”, αρχίζεις να βλέπεις τα πράγματα όπως είναι – και αυτή η καθαρότητα είναι μεταμορφωτική.”
Σε αυτή τη φιλοσοφία, η ενσυνειδητότητα δεν είναι κάτι που προσθέτεις στον εαυτό σου.
Είναι κάτι που θυμάσαιότι είσαι.
Ένας καθρέφτης που δεν παραμορφώνει, ένας παρατηρητής που δεν παρεμβαίνει.
Είναι η ικανότητα να στέκεσαι στο παρόν χωρίς να χάνεις τον εαυτό σου ούτε στο εγώ, ούτε στο αύριο, ούτε στο “πρέπει”.
Μικρές Πράξεις Επανάστασης
Η ενσυνειδητότητα δεν είναι πολυτέλεια.
Είναι ανυπακοή.
Σ’ έναν κόσμο που σε ωθεί να είσαι παντού και πουθενά, να μιλάς χωρίς να ακούς, να προγραμματίζεις χωρίς να νιώθεις, το να σταθείς εδώ, είναι μια μικρή πράξη επανάστασης.
Και πώς μοιάζει αυτή η επανάσταση;
- Είναι να πίνεις τον καφέ σου χωρίς οθόνες.
- Είναι να αγγίζεις το χέρι ενός φίλου και να το νιώθεις.
- Είναι να λες “είμαι απογοητευμένος” και να μένεις εκεί χωρίς να φεύγεις τρέχοντας ή να επιτίθεσαι.
- Είναι να βλέπεις τον σύντροφό σου όπως είναι τώρα και όχι όπως ήταν χθες ή όπως θες να γίνει αύριο.
Δεν είναι τυχαίο πως η ενσυνειδητότητα έχει επιστημονικά τεκμηριωμένα οφέλη:
- Μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες.
- Ενισχύει τη λειτουργία του προμετωπιαίου φλοιού – που σχετίζεται με την αυτορρύθμιση και την ενσυναίσθηση.
- Βελτιώνει την αντοχή στον χρόνιο πόνο, την εστίαση και τη συναισθηματική σταθερότητα
Όμως το πιο ριζοσπαστικό της αποτέλεσμα είναι υπαρξιακό:
Μας επαναφέρει στη ζωή μας.
Δεν είμαστε πια απλοί αφηγητές της εμπειρίας, αλλά συμμετέχοντες.
Δεν σχολιάζουμε τη ζωή μας, τη ζούμε.
Ίσως τελικά, ενσυνειδητότητα να σημαίνει:
Να επιλέγεις ξανά και ξανά να είσαι παρών. Εκεί που ήσουν πάντα, αλλά το είχες ξεχάσει.
Πώς μπορούμε να Καλλιεργήσουμε την Ενσυνειδητότητα;
Δεν χρειάζεται να αλλάξουμε τη ζωή μας για να την αγγίξουμε.
Χρειάζεται να την παρατηρήσουμε.
Να της δώσουμε χώρο.
Μερικές μικρές, αλλά ουσιαστικές πρακτικές:
- Αναπνοή με πρόθεση: Τρεις συνειδητές αναπνοές πριν ξεκινήσεις τη μέρα ή πριν απαντήσεις σε ένα μήνυμα.Είναι αρκετές για να σε επαναφέρουν στο κέντρο σου.
- Παρουσία στις αισθήσεις: Όταν τρως, πρόσεξε τις γεύσεις.Όταν ακούς, άκου πραγματικά.
- Πλήρης παρουσία σε μια απλή πράξη: Πλύσιμο των πιάτων, δίχως μουσική ή οθόνες.Μια ενσυνείδητη δραστηριότητα μπορεί να γίνει διαλογισμός.
- Παρατήρηση χωρίς κρίση: Κάθε φορά που έρχεται μια σκέψη, ένα συναίσθημα, ένα “πρέπει”, μην το κρίνεις.Αναγνώρισέ το, ανέπνευσε και προχώρα.
- Ευγνωμοσύνη: Στο τέλος της ημέρας, θυμήσου τρία πράγματα για τα οποία νιώθεις ευγνωμοσύνη – ακόμα κι αν είναι μικρά.Αυτή η πρακτική μετακινεί την προσοχή στο παρόν, στο “έχω”, όχι στο “λείπει”.
Η ενσυνειδητότητα δεν είναι προορισμός.
Είναι τρόπος να βαδίζεις.
Δεν είναι κάτι που πετυχαίνεις.
Είναι κάτι που επιλέγεις – ξανά και ξανά.
Μέσα στην απλότητα της στιγμής, μπορεί να βρίσκεται η πιο βαθιά επανάσταση:
Να είσαι ακριβώς εκεί που βρίσκεσαι, και να αναγνωρίζεις ότι είναι αρκετό.
Υ.Γ.
“Αν αυτή ήταν η τελευταία στιγμή της μέρας σου, αν αυτό το λεπτό ήταν το μόνο που σου ανήκε…θα του έδινες σημασία ή θα το άφηνες να χαθεί;”
Γιώργος Ντίνος
Σύμβουλος Αυτογνωσίας & Μεταμόρφωσης
Well-being Mentor
Co-founder of Butterfly Effect Holistic Harmony Center
Ακολούθησε μας για περισσότερες συμβουλές και έμπνευση!
Μάθε περισσότερα και ανακάλυψε τον κόσμο του Butterfly Effect Holistic Harmony Center
