Η κάνναβη κυριαρχεί, αλλά τα συνθετικά ναρκωτικά απειλούν με νέα κρίση – Ρεκόρ κατασχέσεων, αύξηση θανάτων και ανησυχητική εικόνα στις ελληνικές πόλεις
Νέα έκθεση-καμπανάκι από τον Οργανισμό της ΕΕ για τα Ναρκωτικά (EUDA)
Η Ευρώπη αντιμετωπίζει μία διαρκώς εξελισσόμενη και επικίνδυνη πραγματικότητα στο πεδίο των ναρκωτικών, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού EUDA, που δημοσιεύτηκε την Πέμπτη. Αν και η κάνναβη παραμένει η πιο διαδεδομένη ουσία, αυξάνεται με ανησυχητικό ρυθμό η χρήση ισχυρών και άγνωστων μέχρι πρότινος συνθετικών ναρκωτικών.
Ανησυχητική Άνοδος των Συνθετικών Ουσιών
Τα συνθετικά καθινόνες, τα οπιοειδή τύπου νιταζένια και τα συνθετικά κανναβινοειδή αυξάνονται ραγδαία, προκαλώντας πολλαπλές πιέσεις στα συστήματα υγείας και δικαιοσύνης. Τα νιταζένια, ιδιαίτερα, συνδέονται με αυξανόμενα περιστατικά θανάτων από υπερδοσολογία, καθώς εντοπίζονται συχνά σε παραποιημένα φαρμακευτικά σκευάσματα.
Η πιθανότητα μειωμένης διαθεσιμότητας ηρωίνης λόγω της απαγόρευσης καλλιέργειας οπίου στο Αφγανιστάν εντείνει τον κίνδυνο μεταστροφής των χρηστών σε ακόμη πιο επικίνδυνες συνθετικές ουσίες.
Κοκαΐνη και Κάνναβη σε Πρωτοφανή Επίπεδα
Η κάνναβη γίνεται ολοένα πιο ισχυρή, ενώ η κοκαΐνη καταγράφει ρεκόρ διακίνησης και κατασχέσεων: 419 τόνοι εντοπίστηκαν μόνο το 2023. Η αυξημένη διαθεσιμότητα των ουσιών αυτών επιφέρει άμεσες επιπτώσεις στις διαδρομές διακίνησης και πυροδοτεί νέα κύματα βίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Ελλάδα στο Επίκεντρο των Εξελίξεων
Η χώρα μας, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, αποτελεί πύλη εισόδου ναρκωτικών από Ασία και Αφρική προς την Ευρώπη. Το 2023, η Ελλάδα βρέθηκε ανάμεσα στις τρεις χώρες της ΕΕ (μαζί με Ολλανδία και Γαλλία) όπου εντοπίστηκαν και εξαρθρώθηκαν παράνομα εργαστήρια συσκευασίας ηρωίνης για διανομή εντός και εκτός ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου.
Αποκαλυπτικά Στοιχεία από το Πρόγραμμα ESCAPE
Σημαντικά ευρήματα προκύπτουν και από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ESCAPE, το οποίο αναλύει τις χρησιμοποιημένες σύριγγες. Τα ποσοστά είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά:
- Αθήνα: 25% των συριγγών με μεθαμφεταμίνη, 17% με τραμαδόλη, 10% με βενζοδιαζεπίνες.
- Θεσσαλονίκη: 73% κοκαΐνη, 52% ηρωίνη.
- Πάτρα: 58% βουπρενορφίνη.
Το 19% των νέων διαγνώσεων HIV στην Ελλάδα σχετίζεται με ενέσιμη χρήση, καθιστώντας τη χώρα μία από τις πιο επιβαρυμένες στην ΕΕ.
Εθνικές Παρεμβάσεις και Ρεκόρ Συριγγών
Ο ΕΟΠΑΕ (Εθνικός Οργανισμός Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων) έχει διανείμει πάνω από 1,3 εκατομμύρια σύριγγες για την πρόληψη μετάδοσης HIV/HCV, ξεπερνώντας τον στόχο του ΠΟΥ. Παράλληλα, εφαρμόζεται νέα νομοθεσία για την καθολική διάθεση της ναλοξόνης, φαρμάκου που αντιστρέφει άμεσα τις υπερδοσολογίες.
Ριζικές Μεταρρυθμίσεις από τον ΕΟΠΑΕ
Ο οργανισμός λειτουργεί πλέον ως ενιαίος φορέας με πλήρη γεωγραφική κάλυψη και παροχή θεραπευτικών επιλογών πανελλαδικά. Ιδρύονται νέες δομές, όπως Κέντρα Αποτοξίνωσης και Μονάδες για αλκοόλ και συμπεριφορικές εξαρτήσεις, με ιδιαίτερη έμφαση σε εφήβους και οικογένειες. Η πρωτοβουλία έχει εξασφαλίσει συγχρηματοδότηση άνω των 70 εκατ. ευρώ από την ΕΕ για την επόμενη τριετία.
Οι Χρήστες στο Επίκεντρο των Πολιτικών
Για πρώτη φορά οι ίδιοι οι χρήστες συμμετέχουν θεσμικά στον σχεδιασμό των πολιτικών, μέσω της Εθνικής Επιτροπής και του Επιστημονικού Συμβουλίου, ενώ δημιουργήθηκε και Αυτοτελές Τμήμα Προστασίας Δικαιωμάτων Ληπτών Υπηρεσιών για την εξάλειψη των φραγμών πρόσβασης σε θεραπεία.
Στρατηγικό Όραμα και Δημόσια Δέσμευση
Ο Εθνικός Συντονιστής για τις Εξαρτήσεις, Αθανάσιος Θεοχάρης, τόνισε πως η Ελλάδα βρίσκεται σε μία κρίσιμη φάση, με τις εξαρτήσεις να αντιμετωπίζονται πλέον ενιαία, ολιστικά και χωρίς αποκλεισμούς. Η χώρα μεταρρυθμίζει το μοντέλο αντιμετώπισης, ανταποκρινόμενη με συνέπεια στις ανάγκες των πολιτών – «στο εδώ και τώρα».
