Το χρονικό της απόφασης
Με δύο διασκέψεις (2 και 13 Ιουνίου 2025) η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε, κατά πλειοψηφία, ότι ο ν. 5094/2024 που επιτρέπει παραρτήματα ξένων ΑΕΙ στην Ελλάδα συμβαδίζει τόσο με το Σύνταγμα όσο και με το δίκαιο της ΕΕ. Η κρίσιμη συνεδρίαση είχε προηγηθεί στις 11 Απριλίου 2025· εκεί εξετάσθηκαν οι ενστάσεις πανεπιστημιακών και συνδικαλιστικών φορέων, αλλά απορρίφθηκαν.
Τι ακριβώς αλλάζει
- Μη‑κρατικά, μη‑κερδοσκοπικά ΑΕΙ (ΝΠΠΕ): Ο νόμος επιτρέπει σε αναγνωρισμένα ευρωπαϊκά ή GATS ιδρύματα να ανοίξουν παραρτήματα, αρκεί να πληρούν αυστηρούς ακαδημαϊκούς και ποιοτικούς κανόνες.
- Χρονοδιάγραμμα φοιτητών: Οι πρώτες εγγραφές θα ξεκινήσουν τον Σεπτέμβριο 2025. Υπολογίζεται ότι πάνω από 6 000 πρωτοετείς θα περάσουν τις πύλες τους το πρώτο έτος λειτουργίας.
- Γεωγραφική κατανομή: Τα περισσότερα campus θα εγκατασταθούν στο Λεκανοπέδιο Αττικής, ενώ ορισμένα θα αναπτύξουν δραστηριότητα στη Θεσσαλονίκη.
Η διαδικασία αδειοδότησης, βήμα‑βήμα
- Έλεγχος φακέλου από ΕΘΑΑΕ & ΕΟΠΠΕΠ (υποδομές, βιωσιμότητα).
- Αρχική πιστοποίηση προγραμμάτων από ΕΘΑΑΕ και έκδοση άδειας λειτουργίας.
- Ετήσια παρακολούθηση & περιοδικές επαναξιολογήσεις – τα ίδια πρότυπα που ισχύουν και για τα δημόσια ΑΕΙ.
Οι προσφυγές που δεν έγιναν δεκτές
- ΠΟΣΔΕΠ και επτά πανεπιστημιακοί υποστήριξαν ότι το άρθρο 16 απαγορεύει ιδιωτικά πανεπιστήμια.
- Κολλέγια προέβαλαν περιορισμούς στην οικονομική δραστηριότητά τους.
Το ΣτΕ απάντησε ότι ο νόμος δεν επιβάλλει «υπέρμετρους περιορισμούς» στην ελευθερία εγκατάστασης και ότι η ίδρυση παραρτημάτων ξένων ΑΕΙ δεν αντίκειται στο Σύνταγμα όταν εξασφαλίζεται υψηλό επίπεδο σπουδών.
Πολιτικές δηλώσεις & αντιδράσεις
| Παράγοντας | Τι είπε |
|---|---|
| Σ. Ζαχαράκη (Υπ. Παιδείας) | Μίλησε για «ιστορική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση» που κάνει την Ελλάδα περιφερειακό κόμβο γνώσης. |
| Κ. Πιερρακάκης (Υπ. Οικ.) | Χαρακτήρισε την απόφαση «δικαίωση» και «άλμα αυτοπεποίθησης» που σπάει ιδεολογικά ταμπού. |
| Ν. Παπαϊωάννου (Υφ. Ανώτατης Εκπ.) | Είδε ευκαιρία για «υγιή ανταγωνισμό» και διεθνοποίηση, τονίζοντας ότι τα δημόσια ΑΕΙ παραμένουν ο θεμέλιος λίθος. |
| Αντιπολίτευση (Νέα Αριστερά, ΚΝΕ) | Κατήγγειλαν «πανεπιστήμια‑μπανανία» και κάλεσαν σε υπεράσπιση των αποκλειστικά δημόσιων και δωρεάν σπουδών. |
Γιατί θεωρείται «ορόσημο»
- Συνταγματική ερμηνεία: Το δικαστήριο υιοθέτησε την έννοια του «επαυξημένου Συντάγματος», εναρμονίζοντας τις εθνικές διατάξεις με τις ευρωπαϊκές ελευθερίες.
- Αντιστροφή brain‑drain: Χιλιάδες νέοι εγκαταλείπουν τη χώρα για σπουδές· το νέο πλαίσιο προσφέρει εναλλακτική εντός συνόρων.
- Οικονομικός αντίκτυπος: Προσέλκυση επενδύσεων σε έρευνα‑καινοτομία και ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου.
Τι μένει να δούμε
- Οριστική λίστα ιδρυμάτων: Οι 12 ενδιαφερόμενοι φορείς (μεταξύ τους κορυφαία βρετανικά και αμερικανικά πανεπιστήμια) αναμένουν το τελικό «ΟΚ» της ΕΘΑΑΕ.
- Εναρμόνιση πτυχίων: Η ισοτιμία και η επαγγελματική αναγνώριση θα δοκιμαστούν στην πράξη.
- Ανταγωνισμός στο εσωτερικό: Θα ενισχύσει τα δημόσια ΑΕΙ μέσα από «θετικό σοκ» ή θα αποσπάσει πόρους;
Συμπέρασμα
Η απόφαση του ΣτΕ ανοίγει θεσμικά τον δρόμο ώστε, για πρώτη φορά, μη κρατικά πανεπιστήμια να λειτουργήσουν νόμιμα στην Ελλάδα. Με αυστηρή εποπτεία, αλλά και με τη φιλοδοξία να αναβαθμίσουν το εκπαιδευτικό οικοσύστημα, τα νέα ιδρύματα υπόσχονται περισσότερες επιλογές στους φοιτητές και ένα διαφορετικό μοντέλο σπουδών – αρκεί η υλοποίηση να επιβεβαιώσει τις προσδοκίες.
