Η αρχαιότερη χρονολογημένη πέτρα με ρούνους στον κόσμο, που ήρθε στο φως το 2023, αποδεικνύεται πως αποτελεί τμήμα μιας μεγαλύτερης επιγραφικής πλάκας ηλικίας σχεδόν 2.000 ετών, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες. Στη Νορβηγία, οι επιστήμονες επιχειρούν να συνθέσουν εκ νέου το ιστορικό παζλ, ρίχνοντας φως τόσο στην προέλευση της ρουνικής γραφής όσο και στη σημασία των χαραγμένων λέξεων.

Το Μουσείο Πολιτιστικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου του Όσλο αναφέρει πως οι ρούνοι αποτέλεσαν την πρώτη μορφή γραφής των γερμανικών φυλών κατά τους πρώτους αιώνες μ.Χ. και παρέμειναν σε χρήση στη Σκανδιναβία μέχρι τον ύστερο Μεσαίωνα. Θεωρείται ότι εμπνεύστηκαν από το ρωμαϊκό αλφάβητο, αν και οι ακριβείς συνθήκες της δημιουργίας και διάδοσής τους παραμένουν ασαφείς.

Πολλές επιγραφικές πέτρες που βρέθηκαν στη Σκανδιναβία περιέχουν συναρπαστικά μηνύματα, όπως αναφορές σε ηγεμονικές φιγούρες ή προειδοποιήσεις για φυσικά φαινόμενα. Ωστόσο, οι περισσότερες ανήκουν στην εποχή των Βίκινγκς (800-1050 μ.Χ.), αφήνοντας ελάχιστα δείγματα από τα πρώιμα στάδια της ρουνικής γραφής.

Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν το αρχαιότερο γνωστό ρουνικό μνημείο το 2021 σε έναν αρχαίο τάφο στην ανατολική Νορβηγία. Το εύρημα αποτελούνταν από έναν μεγάλο ψαμμιτικό λίθο με εμφανή ίχνη ρουνικής γραφής. Κατά τη διάρκεια των ερευνών, ανακαλύφθηκαν επιπλέον σπαράγματα με παρόμοιες επιγραφές σε κοντινές ταφές.

Η ανάλυση των θραυσμάτων έδειξε ότι προέρχονται από την ίδια αρχική πλάκα, που πιθανότατα είχε σπάσει σκόπιμα, καθώς ορισμένα κομμάτια εντοπίστηκαν σε μεταγενέστερες ταφές. Οι επιστήμονες υποθέτουν ότι η χρήση της πέτρας άλλαξε με την πάροδο του χρόνου, αποκτώντας διαφορετικές τελετουργικές και συμβολικές λειτουργίες.

Η ραδιοχρονολόγηση των ευρημάτων τοποθετεί την ηλικία των ρουνικών χαρακτήρων μεταξύ 50 π.Χ. και 275 μ.Χ., καθιστώντας τα τα παλαιότερα που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα. Λόγω της έλλειψης άλλων αντίστοιχων ευρημάτων με σαφή χρονολόγηση, η σημασία της ανακάλυψης είναι εξαιρετική για τη μελέτη της πρώιμης ρουνικής γραφής.

Παρόλο που οι ερευνητές κατάφεραν να αποκωδικοποιήσουν ορισμένες επιγραφές, πολλά σημεία παραμένουν δυσερμήνευτα. Μία από τις πιο αξιοσημείωτες αναφορές περιλαμβάνει τη λέξη “Idiberug”, η οποία πιθανώς αντιστοιχεί σε κάποιο όνομα, ίσως γυναικείο. Σε άλλη πέτρα, μια επιγραφή φαίνεται να καταγράφει το όνομα του χαράκτη των ρούνων, κάτι εξαιρετικά σπάνιο για τόσο πρώιμες περιόδους.

Οι αρχαιολόγοι συνεχίζουν την έρευνα στην περιοχή Svingerud, όπου πραγματοποιήθηκαν σωστικές ανασκαφές πριν από την κατασκευή νέων υποδομών. Τα σημάδια στις πέτρες αντανακλούν διαφορετικά στάδια γραφής, συμπεριλαμβανομένων διακοσμητικών μοτίβων και μη αποκρυπτογραφημένων συμβόλων, γεγονός που υποδηλώνει τη σταδιακή εξέλιξη του ρουνικού αλφαβήτου.

Η αποκρυπτογράφηση αυτών των επιγραφών μπορεί να αποκαλύψει νέες πληροφορίες για τον τρόπο με τον οποίο οι ρούνες χρησιμοποιούνταν, τόσο σε πρακτικό όσο και σε τελετουργικό επίπεδο. Οι επιστήμονες συνεχίζουν να εξετάζουν τα θραύσματα και ελπίζουν ότι μελλοντικές ανακαλύψεις θα φωτίσουν περαιτέρω την ιστορία της αρχαιότερης μορφής γραφής στη Σκανδιναβία.