Τα αυτοάνοσα νοσήματα αναδεικνύονται ως μία από τις κύριες αιτίες πρόωρης θνησιμότητας, κυρίως σε νεαρές και μεσήλικες γυναίκες. Εκτιμάται ότι το 5%-10% του γενικού πληθυσμού επηρεάζεται από αυτές τις παθήσεις.
Παγκόσμια Διάσταση του Φαινομένου
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Nathalie Conrad και της ομάδας της, που εξέτασε δεδομένα από περισσότερα από 22 εκατομμύρια άτομα με διαγνωσμένο αυτοάνοσο νόσημα, σχεδόν 1 στους 10 ανθρώπους παγκοσμίως ζει με κάποια μορφή αυτοανοσίας – 13% στις γυναίκες και 7% στους άνδρες.
Τι είναι τα Αυτοάνοσα Νοσήματα;
Η βασική τους κοινή συνιστώσα είναι ότι το ανοσοποιητικό σύστημα δυσλειτουργεί, επιτιθέμενο σε υγιείς ιστούς και όργανα, καθώς τα αναγνωρίζει λανθασμένα ως ξένους εισβολείς. Η πιο διαδεδομένη πάθηση είναι η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα Hashimoto, η οποία επηρεάζει το 5% του πληθυσμού, καθώς και 1 στις 5 γυναίκες άνω των 40 ετών. Άλλα συχνά αυτοάνοσα περιλαμβάνουν τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, την ψωρίαση, τη σκλήρυνση κατά πλάκας, την κοιλιοκάκη και τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1.
Ανησυχητική Άνοδος των Κρουσμάτων
Πριν από 50 χρόνια, η συχνότητα των αυτοάνοσων στη Δύση ήταν 1 στα 50 άτομα. Πρόσφατες μελέτες στη Βρετανία, ωστόσο, δείχνουν ότι σήμερα 1 στα 7-8 άτομα πάσχει από κάποιο αυτοάνοσο νόσημα. Επιπλέον, η πανδημία COVID-19 φαίνεται να έχει συμβάλει στην περαιτέρω αύξηση των περιστατικών, με προβλέψεις για επιπλέον αύξηση 2%-10% την επόμενη δεκαετία.
Γενετικοί και Περιβαλλοντικοί Παράγοντες
Παρόλο που η κληρονομικότητα παίζει ρόλο, η ραγδαία αύξηση των αυτοάνοσων αποδίδεται κυρίως σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Η μόλυνση, η έκθεση σε τοξικές ουσίες, οι διατροφικές αλλαγές και η έλλειψη επαρκούς έκθεσης σε μικροοργανισμούς κατά την παιδική ηλικία φαίνεται να απορυθμίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
Επιπλέον, η εκτεταμένη χρήση αντιβιοτικών, η δυτικού τύπου διατροφή με χαμηλή πρόσληψη φυτικών ινών, καθώς και η καθιστική ζωή, συμβάλλουν στη διατάραξη του μικροβιώματος του εντέρου, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης αυτοάνοσων αντιδράσεων. Επίσης, το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και η έλλειψη βιταμίνης D αποτελούν κρίσιμους παράγοντες κινδύνου.
Ο Ρόλος του Άγχους και της Ψυχικής Υγείας
Το στρες και οι ψυχικές διαταραχές συνδέονται άμεσα με την εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων. Άτομα που υποφέρουν από χρόνιο άγχος έχουν έως και 10 φορές αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης αυτοάνοσης πάθησης. Παράλληλα, το 50%-70% των ανθρώπων που ζουν με αυτοάνοσα νοσήματα εμφανίζουν συμπτώματα άγχους ή κατάθλιψης.
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου του Cambridge, που περιέλαβε 1.900 ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα, το 55% ανέφερε καταθλιπτικά συμπτώματα, το 57% άγχος, το 89% χρόνια κόπωση και το 70% διαταραχές μνήμης. Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι οι περισσότεροι από αυτούς δεν μιλούν για τα ψυχικά τους συμπτώματα, είτε λόγω έλλειψης ενημέρωσης είτε από φόβο στιγματισμού.
Η Σημασία της Ολιστικής Αντιμετώπισης
Η ψυχική και σωματική υγεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Η διατήρηση ψυχικής ισορροπίας μπορεί να βελτιώσει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ το χρόνιο στρες μπορεί να την αποδυναμώσει. Η έγκαιρη αναγνώριση των ψυχικών παραγόντων κινδύνου και η ενσωμάτωσή τους στη θεραπευτική προσέγγιση των αυτοάνοσων νοσημάτων είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
