Σαρωτικοί Έλεγχοι για την Αδήλωτη Εργασία: Εντυπωσιακοί Αριθμοί, Αμφίβολα Αποτελέσματα;

Αθήνα, 2025 – Με στόχο την πάταξη της αδήλωτης εργασίας και την ενίσχυση της τήρησης των εργασιακών δικαιωμάτων, η Επιθεώρηση Εργασίας έχει προγραμματίσει για το 2025 συνολικά 69.000 ελέγχους σε όλη τη χώρα. Ο αριθμός, αν και εντυπωσιακός, προκαλεί προβληματισμούς ως προς την ουσία και την αποτελεσματικότητα της όλης προσπάθειας.

Σύμφωνα με το σχεδιασμό, οι έλεγχοι αυτοί θα επικεντρωθούν κυρίως σε τομείς με υψηλό δείκτη παραβατικότητας: εστίαση, ταχυμεταφορές, βιομηχανία τροφίμων, αλλά και σε εταιρείες που απασχολούν εργαζομένους από τρίτες χώρες. Η επιλογή των κλάδων μόνο τυχαία δεν είναι, αφού αφορούν επαγγέλματα με υψηλή έκθεση σε παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας.

Ωστόσο, το ερώτημα που τίθεται είναι εύλογο: είναι αρκετό να αυξάνεται ο αριθμός των ελέγχων, χωρίς την ανάλογη εμβάθυνση, συνέπεια και συνέχεια; Αν οι επισκέψεις περιορίζονται σε διαδικαστικές επισημάνσεις και συμβολικές κυρώσεις, τότε ο κοινωνικός και εργασιακός αντίκτυπος ενδέχεται να παραμείνει περιορισμένος.

Ιδιαίτερη σημασία δίνεται επίσης στον τομέα της υγείας και ασφάλειας στους χώρους εργασίας, με περίπου 27.000 από τους προγραμματισμένους ελέγχους να αφορούν αυτόν τον κρίσιμο άξονα. Η έμφαση σε ζητήματα προστασίας εν μέσω αυξημένων θερμοκρασιών και κλιματικής αστάθειας είναι αναγκαία – όμως το ζήτημα είναι κατά πόσο οι ελεγκτικοί μηχανισμοί διαθέτουν την αναγκαία στελέχωση, πόρους και τεχνική κατάρτιση για να διασφαλίσουν ουσιαστική συμμόρφωση.

Εκπρόσωποι εργαζομένων, καθώς και φορείς της κοινωνίας των πολιτών, επισημαίνουν ότι η πραγματική μεταρρύθμιση δεν αφορά μόνο την ποσοτική διάσταση των ελέγχων, αλλά κυρίως την ποιότητα, τη διαφάνεια και τη διαρκή παρακολούθηση των αποτελεσμάτων. Χωρίς ένα σταθερό πλαίσιο αξιολόγησης και αυστηρές συνέπειες για τους παραβάτες, ο κίνδυνος οι έλεγχοι να μετατραπούν σε «ασκήσεις εντυπώσεων» είναι υπαρκτός.

Το διακύβευμα δεν είναι απλώς η στατιστική αποτύπωση της δράσης του κράτους, αλλά η αξιοπιστία του απέναντι στους ίδιους τους εργαζόμενους. Οι αριθμοί μιλούν, αλλά δεν αρκούν. Η κοινωνική αποδοχή και το αίσθημα δικαιοσύνης στον εργασιακό χώρο απαιτούν διαρκή και συνεπή παρουσία, όχι αποσπασματικές παρεμβάσεις.