Οι φορολογικές υποχρεώσεις για μισθωτούς και ελεύθερους επαγγελματίες παρουσιάζουν ουσιώδεις διαφορές – από τον τρόπο υπολογισμού του εισοδήματος έως τις ασφαλιστικές εισφορές και τα τεκμήρια. Η αντίστοιχη επιβάρυνση μπορεί να διαφέρει σημαντικά στα ίδια επίπεδα ακαθάριστου εισοδήματος.

1. Κλίμακες και φορολογικοί συντελεστές
   Ο μισθωτός φορολογείται βάσει κλιμακωτής κλίμακας: π.χ. μέχρι 10.000 € με 9%, 10.001–20.000 € με 22% κ.ο.κ. Ο ελεύθερος επαγγελματίας, ως φυσικό πρόσωπο με επιχειρηματική δραστηριότητα, φορολογείται με διαφορετική κλίμακα, χωρίς μείωση φόρου για παιδιά.
2. Αφορολόγητο και μειώσεις φόρου
   Ο μισθωτός έχει έκπτωση φόρου που διαμορφώνει έμμεσο αφορολόγητο όριο έως 12.000 €. Ο ελεύθερος επαγγελματίας δεν λαμβάνει παρόμοια έκπτωση, αλλά για νέους επαγγελματίες ισχύουν ειδικές μειώσεις: π.χ. 50% στον πρώτο συντελεστή για τα πρώτα έτη, με σταδιακή πλήρη φορολόγηση αργότερα.
3. Τεκμαρτό εισόδημα
   Οι ελεύθεροι επαγγελματίες υπόκεινται σε τεκμαρτό εισόδημα: η εφορία μπορεί να υπολογίσει φορολογητέο ποσό βάσει αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης, όπως ενοίκια, αυτοκίνητα κ.ά. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και με «χαμηλά δηλωθέντα» εισοδήματα, μπορεί να φορολογηθούν ως να έχουν υψηλότερες απολαβές.
4. Προκαταβολή φόρου και τέλος επιτηδεύματος
   Οι ελεύθεροι επαγγελματίες πληρώνουν προκαταβολή φόρου (55% επί του φόρου εισοδήματος) και τέλος επιτηδεύματος. Αν και το τέλος επιτηδεύματος αναμένεται να καταργηθεί, οι υποχρεώσεις αυτές παραμένουν σημαντικές για την ταμειακή ροή.
5. Ασφαλιστικές εισφορές
   Ο μισθωτός καταβάλλει περίπου 20% επί των αποδοχών του στον ΕΦΚΑ για κύρια σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη. Ο ελεύθερος επαγγελματίας πληρώνει κατώτατες ή τεκμαρτές εισφορές, οι οποίες έχουν αυξηθεί τα τελευταία έτη, με το νέο σύστημα εισφορών να προκαλεί επιβαρύνσεις σε χαμηλότερα εισοδήματα.
6. Ειδικά παραδείγματα
   Για εισόδημα περίπου 5.500 €, ένας ελεύθερος επαγγελματίας μπορεί να φορολογηθεί σαν να είχε εισόδημα 14.200 €, πληρώνοντας φόρο σχεδόν 1.823 €. Αυτό οδηγεί σε αύξηση επιβάρυνσης έως και 799 € σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς. Εκτιμάται ότι περίπου 473.000 ελεύθεροι επαγγελματίες με χαμηλά εισοδήματα θα δουν σημαντική αύξηση φορολογικής υποχρέωσης, έως και 1.444 €.
7. Συγκριτικές επιβαρύνσεις
   Ο μέσος μισθωτός πληρώνει υψηλότερο ετήσιο φόρο από την πλειονότητα των ελεύθερων επαγγελματιών, κυρίως επειδή πολλοί ελεύθεροι επαγγελματίες δηλώνουν εισοδήματα κάτω από τον κατώτατο μισθό. Ωστόσο, με το νέο σύστημα φορολόγησης, η επιβάρυνση των τελευταίων αυξάνεται, ιδιαίτερα για δηλωθέντα εισοδήματα έως 10.000–12.000 €, με τις αυξήσεις να αγγίζουν ή και να ξεπερνούν το 100%.

Συμπέρασμα
Η φορολογική και δαπανητική εικόνα μισθωτών και ελεύθερων επαγγελματιών στην Ελλάδα παραμένει περίπλοκη. Ο μισθωτός έχει προβλεψιμότητα, αφορολόγητο όριο και σταθερές εισφορές. Ο ελεύθερος επαγγελματίας μπορεί να επωφεληθεί σε αρχικό στάδιο, αλλά απειλείται από τεκμήρια, προκαταβολές, τέλος επιτηδεύματος και αυξημένες εισφορές. Το τελικό ισοζύγιο εξαρτάται από εισόδημα, έτη λειτουργίας, ασφαλιστική κατηγορία και τη σύνθεση των τεκμηρίων. Είναι κρίσιμο για κάθε αυτοαπασχολούμενο να εξετάσει λεπτομερώς την περίπτωσή του με φοροτεχνικό, ώστε να προετοιμάσει έγκαιρα τις υποχρεώσεις του για το 2025.