Παρά το γεγονός ότι η διεθνής τιμή του πετρελαίου έχει σημειώσει θεαματική πτώση, φτάνοντας να υποχωρήσει κατά περίπου 25% μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, οι τιμές στα πρατήρια στην Ελλάδα παραμένουν «ακούνητες». Και αυτό προκαλεί εύλογα ερωτήματα στους καταναλωτές που βλέπουν τις διεθνείς τιμές να βουλιάζουν, αλλά στην καθημερινότητά τους να μη νιώθουν καμία ανακούφιση στην τσέπη τους.

🔍 Τι συμβαίνει πραγματικά;

Η αποκλιμάκωση των τιμών του πετρελαίου αποδίδεται σε μια σειρά από διεθνείς παράγοντες: αλλαγές στις αποφάσεις του ΟΠΕΚ, επιβράδυνση της παγκόσμιας ζήτησης και ισχυρές πιέσεις στον πληθωρισμό που επιβάλλουν διορθωτικές κινήσεις από τις αγορές. Ειδικά στις ΗΠΑ, η μείωση των τιμών έχει περάσει σε μεγάλο βαθμό στην κατανάλωση, με τις τιμές της βενζίνης να παρουσιάζουν εμφανή πτώση.

Στην Ελλάδα όμως, παρά τη διεθνή πτωτική πορεία του πετρελαίου, οι τιμές στα πρατήρια καυσίμων δεν δείχνουν να ακολουθούν την ίδια τροχιά.

💰 Ποιος κερδίζει από αυτή τη διαφορά;

Το γεγονός αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο. Η τιμή που πληρώνει ο καταναλωτής στην αντλία επηρεάζεται σημαντικά από τους έμμεσους φόρους: ειδικό φόρο κατανάλωσης (ΕΦΚ), ΦΠΑ και λοιπές επιβαρύνσεις. Ακόμα κι όταν η τιμή του πετρελαίου μειώνεται, το μεγαλύτερο μέρος της μείωσης δεν μετακυλίεται στον τελικό καταναλωτή. Αντιθέτως, το κράτος συνεχίζει να εισπράττει αυξημένα έσοδα από τη φορολογία, αφού οι φόροι υπολογίζονται επί της αρχικής ή τελικής τιμής, με το ΦΠΑ να επιβάλλεται ακόμη και πάνω στον ίδιο τον φόρο.

📉 Το κόστος δανεισμού μειώθηκε, αλλά… για ποιον;

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει προχωρήσει σε πολλαπλές μειώσεις επιτοκίων – μέχρι στιγμής επτά συνολικά – μειώνοντας το κόστος δανεισμού για τις τράπεζες. Το βασικό επιτόκιο χρηματοδότησης βρίσκεται πλέον κοντά στο 2,2% – 2,65%, όμως οι καταναλωτές και μικρομεσαίοι επιχειρηματίες εξακολουθούν να δανείζονται με υπερδιπλάσια ή και τριπλάσια επιτόκια. Αν, φυσικά, καταφέρουν καν να πάρουν δάνειο.

Και όλα αυτά ενώ οι ίδιες οι τράπεζες έχουν απαλλαγεί από το «βαρίδι» των κόκκινων δανείων, χάρη στο πρόγραμμα «Ηρακλής» που στηρίζεται από εγγυήσεις του ελληνικού Δημοσίου, δηλαδή από τα χρήματα των φορολογουμένων.

⚖️ Μια οικονομία με δύο μέτρα και δύο σταθμά

Η εικόνα που προκύπτει αποκαλύπτει μια ανισορροπία στη λειτουργία της οικονομίας: τα οφέλη από τις διεθνείς μεταβολές δεν φτάνουν στους πολίτες. Είτε πρόκειται για την ενέργεια είτε για τη χρηματοδότηση, οι θετικές εξελίξεις απορροφώνται στη διαδρομή από ενδιάμεσους φορείς – κράτος και χρηματοπιστωτικό σύστημα – χωρίς να μεταφράζονται σε ουσιαστικό όφελος για τον μέσο άνθρωπο.

Σε ένα περιβάλλον παγκόσμιας αστάθειας και γεωπολιτικών αναταράξεων, το να παραμένει μια οικονομία τόσο εσωστρεφής και ανελαστική στις θετικές εξελίξεις, δεν αποτελεί μόνο πρόβλημα – αποτελεί κίνδυνο.