Αν σου έχει τύχει να νιώσεις ζάλη μόλις σηκωθείς από το κρεβάτι ή την καρέκλα, δεν είσαι μόνος. Αυτή η φαινομενικά αθώα ενόχληση μπορεί να είναι κάτι περισσότερο από μια στιγμιαία αδυναμία – μπορεί να αποτελεί σήμα κινδύνου από τον ίδιο σου τον οργανισμό.
Η ικανότητά μας να αντιλαμβανόμαστε και να ερμηνεύουμε τα σήματα του σώματος είναι καθοριστική για την πρόληψη σοβαρότερων προβλημάτων. Όταν σηκώνεσαι και αισθάνεσαι αστάθεια, πρόκειται για κάτι που αξίζει να προσέξεις – ειδικά αν αυτό επαναλαμβάνεται συχνά ή συνοδεύεται από λιποθυμία ή πτώση.
Ορθοστατική υπόταση: Τι είναι και γιατί συμβαίνει
Η ζάλη κατά την έγερση έχει ιατρική ονομασία: ορθοστατική υπόταση. Πρόκειται για μια κατάσταση όπου η πίεση του αίματος πέφτει απότομα όταν αλλάζεις θέση – από ξαπλωμένος ή καθιστός σε όρθιος. Το φαινόμενο αυτό προκαλεί στιγμιαία μείωση της αιμάτωσης του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα να νιώθεις σκοτοδίνη ή ζάλη.
Ο λόγος; Όταν σηκώνεσαι, το αίμα μετατοπίζεται στα κάτω άκρα και το σώμα χρειάζεται λίγα δευτερόλεπτα για να προσαρμοστεί. Το καρδιοαγγειακό σύστημα πρέπει να ανταποκριθεί αυξάνοντας τον καρδιακό ρυθμό και σφίγγοντας τα αγγεία – και αν δεν το κάνει επαρκώς, εμφανίζεται η ζάλη.
Η κατάσταση αυτή επηρεάζει κυρίως άτομα άνω των 65 ετών, ωστόσο μπορεί να παρουσιαστεί και σε νεότερες ηλικίες, ιδίως όταν υπάρχουν προδιαθεσικοί παράγοντες όπως αφυδάτωση, φαρμακευτική αγωγή ή κακή διατροφή.
Πότε να ανησυχήσεις
Αν η ζάλη διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα και δεν είναι συχνή, συνήθως δεν υπάρχει λόγος πανικού. Ωστόσο, αν:
- η αστάθεια επιμένει ή είναι καθημερινή,
- συνοδεύεται από πτώση ή λιποθυμικά επεισόδια,
- αισθάνεσαι ότι χάνεις τον έλεγχο ή «σβήνεις»,
τότε είναι σημαντικό να απευθυνθείς σε γιατρό. Μπορεί να χρειαστεί διαγνωστικός έλεγχος ή τροποποίηση φαρμακευτικής αγωγής.
6 Πρακτικά βήματα για να αντιμετωπίσεις τη ζάλη όταν σηκώνεσαι
Αν η αστάθεια είναι ήπια, μπορείς να μειώσεις τη συχνότητα και την έντασή της με μικρές, αλλά αποτελεσματικές αλλαγές στον τρόπο ζωής σου:
- Έλεγξε τα φάρμακά σου
Πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση. Αν παίρνεις πολλά ή σε υψηλές δόσεις, συζήτησέ το με τον γιατρό σου. - Φρόντισε την ενυδάτωσή σου
Η καλή ενυδάτωση είναι καθοριστική, ειδικά το πρωί. Ξεκίνα τη μέρα σου με νερό και φρόντισε να πίνεις υγρά συστηματικά, χωρίς υπερβολές το βράδυ. - Σήκω σταδιακά
Δώσε χρόνο στον οργανισμό σου να προσαρμοστεί. Πριν σταθείς όρθιος, κινήσου λίγο στο κρεβάτι, τέντωσε τα πόδια σου και σφίξε τους μύες. - Μικρότερα και συχνότερα γεύματα
Η πέψη απαιτεί ανακατανομή της αιματικής ροής, που μπορεί να οδηγήσει σε πτώση πίεσης. Απόφυγε βαριά ή πλούσια σε ζάχαρη γεύματα. - Πρωινή ενεργοποίηση
Λίγη ήπια άσκηση ή περπάτημα το πρωί βοηθά το κυκλοφορικό να «ξυπνήσει» και μειώνει τα επεισόδια ζάλης. - Απόφυγε την ακινησία
Η πολύωρη καθιστική ζωή εντείνει την κατακράτηση αίματος στα πόδια. Κάνε τακτικά διαλείμματα και κινήσου, ακόμα και μέσα στο σπίτι.
Μην υποτιμάς τα σημάδια
Η υγεία σου είναι μια συνεχής διαδικασία φροντίδας και προσαρμογής. Η ζάλη δεν είναι απλώς κάτι ενοχλητικό – είναι ένα σύμπτωμα που κάτι σου λέει. Αν το ακούσεις και δράσεις εγκαίρως, μπορείς να προλάβεις δυσάρεστες εξελίξεις και να σταθείς – κυριολεκτικά και μεταφορικά – πιο σταθερά στα πόδια σου.
