Με μία κρίσιμη απόφαση, το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) επιβεβαίωσε τη δυνατότητα των φορολογικών αρχών να προχωρούν σε ελέγχους τραπεζικών λογαριασμών όταν διαπιστώνεται ασυμφωνία μεταξύ των δηλωθέντων εισοδημάτων και των κινήσεων κεφαλαίων, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που οι φορολογούμενοι δεν προσκομίζουν σαφή και τεκμηριωμένα αποδεικτικά για την προέλευση των χρημάτων.
Η υπόθεση που άνοιξε τον δρόμο
Η συγκεκριμένη απόφαση προέκυψε ύστερα από υπόθεση φορολογούμενου ο οποίος μετέφερε σημαντικά χρηματικά ποσά σε τραπεζικό λογαριασμό του εξωτερικού. Τα ποσά αυτά δεν δικαιολογούνταν από τα επίσημα δηλωμένα εισοδήματά του. Ο ελεγχόμενος επικαλέστηκε πώληση ακινήτου από συγγενικό του πρόσωπο, ωστόσο δεν παρουσίασε επαρκή αποδεικτικά έγγραφα — όπως συμβολαιογραφικές πράξεις ή πλήρες ιστορικό μεταφοράς χρημάτων — που να επιβεβαιώνουν τη νομιμότητα και τη διαδρομή των κεφαλαίων.
Η φορολογική διοίκηση, θεωρώντας τις εξηγήσεις ανεπαρκείς, προχώρησε στη διενέργεια πλήρους ελέγχου, κάνοντας χρήση και έμμεσων αποδείξεων, με επίκεντρο τις κινήσεις των τραπεζικών λογαριασμών του φορολογούμενου.
Τι αλλάζει με την απόφαση του ΣτΕ
Παρότι το Διοικητικό Εφετείο είχε δεχθεί πως οι επίμαχες καταθέσεις δεν συνιστούσαν φορολογητέο εισόδημα, το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο ανέτρεψε αυτή τη θέση. Το ΣτΕ έκρινε ότι, σε περιπτώσεις όπου δεν προσκομίζονται επαρκή αποδεικτικά, η φορολογική διοίκηση όχι μόνο μπορεί αλλά οφείλει να προχωρά σε ενδελεχή έλεγχο. Η χρήση έμμεσων τεκμηρίων θεωρείται απολύτως νόμιμη πρακτική, ειδικά όταν επιχειρείται διασταύρωση της προέλευσης και νομιμότητας ύποπτων ποσών.
Πότε «ανάβει» το πράσινο φως για έλεγχο
Η απόφαση δίνει σαφές μήνυμα: δεν αρκεί μια προφορική εξήγηση ή ένας ισχυρισμός για να αποκλειστεί η φορολόγηση ενός ποσού. Η φορολογική διοίκηση έχει το δικαίωμα να ζητά πλήρη αποδεικτικά τεκμήρια. Παρακάτω μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα:
- Ανεξήγητη τραπεζική κατάθεση
Ένας φορολογούμενος καταθέτει στον λογαριασμό του 200.000 ευρώ, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για χρήματα από την πώληση ακινήτου στο όνομα του αδελφού του, τα οποία του μεταβιβάστηκαν ως δώρο. Χωρίς ύπαρξη σύμβασης δωρεάς ή τραπεζικών κινήσεων που να αποδεικνύουν αυτή τη διαδρομή, η εφορία δικαιούται να ερευνήσει τόσο τον ίδιο όσο και το συγγενικό του πρόσωπο. - Μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό χωρίς τεκμηρίωση
Άλλος φορολογούμενος μεταφέρει 500.000 ευρώ εκτός Ελλάδας σε διάστημα δύο ετών, τη στιγμή που το δηλωθέν ετήσιο εισόδημά του δεν ξεπερνά τις 30.000 ευρώ. Επικαλείται αποταμιεύσεις και οικογενειακές χορηγίες, χωρίς όμως έγγραφα απόδειξης. Η φορολογική διοίκηση μπορεί να θεωρήσει το ποσό ως αδήλωτο εισόδημα και να προχωρήσει σε επιβολή φόρων και προστίμων.
Προς ένα αυστηρότερο πλαίσιο διαφάνειας
Η απόφαση του ΣτΕ αναμένεται να λειτουργήσει ως δεδικασμένο για παρόμοιες υποθέσεις, ενώ ενισχύει την τάση των φορολογικών αρχών να εντείνουν τους ελέγχους με επίκεντρο τη διασταύρωση στοιχείων. Στο εξής, οι φορολογούμενοι καλούνται να είναι πιο προσεκτικοί και πλήρως τεκμηριωμένοι όταν προκύπτει ζήτημα προέλευσης κεφαλαίων που δεν συνάδουν με το φορολογικό τους προφίλ.
