Μπορεί η βαρύτητα – η δύναμη που κυβερνά το σύμπαν – να είναι απλώς ένας αλγόριθμος εξοικονόμησης πληροφοριών; Αυτή την ανατρεπτική ιδέα προτείνει ο Βρετανός φυσικός Δρ. Μέλβιν Βόπσον, προσφέροντας μία πρωτοποριακή προσέγγιση για τη φύση της πραγματικότητας: ίσως το σύμπαν μας δεν είναι τίποτα άλλο από μια εξαιρετικά εξελιγμένη προσομοίωση.
Ο Δρ. Βόπσον, αναπληρωτής καθηγητής φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ, δημοσίευσε τη νέα του θεωρία στο επιστημονικό περιοδικό AIP Advances. Σε αυτήν υποστηρίζει ότι η βαρύτητα δεν είναι μόνο μια θεμελιώδης δύναμη της φύσης, αλλά και ένα είδος «μηχανισμού» που το σύμπαν χρησιμοποιεί για να διαχειρίζεται καλύτερα την πληροφορία. Η άποψή του βασίζεται στην αρχή της «εντροπίας πληροφορίας» — την ιδέα ότι το σύμπαν τείνει να ελαχιστοποιεί την ποσότητα πληροφορίας που απαιτείται για να περιγράψει την κατάστασή του.
Βαρύτητα ως Υπολογιστική Βελτιστοποίηση
Σύμφωνα με τη μελέτη, η βαρύτητα ίσως δεν είναι τίποτα παραπάνω από μία διαδικασία που θυμίζει τη συμπίεση δεδομένων στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Όπως εξηγεί ο Βόπσον, τα ουράνια σώματα προσελκύονται μεταξύ τους όχι μόνο λόγω μαζών, αλλά επειδή αυτή η αλληλεπίδραση μειώνει τη συνολική πληροφοριακή περιπλοκότητα του σύμπαντος. Δηλαδή, είναι πιο «οικονομικό» για ένα υποθετικό κοσμικό υπολογιστικό σύστημα να υπολογίζει λιγότερα ανεξάρτητα σώματα, παρά περισσότερα.
«Το σύμπαν λειτουργεί σαν ένας τεράστιος υπολογιστής που οργανώνει και συμπιέζει συνεχώς τις πληροφορίες του», σημειώνει στη μελέτη του. Σε συνέντευξή του στη Daily Mail, ο Βόπσον προσθέτει: «Αν το σύμπαν είναι μία προσομοίωση, τότε θα πρέπει να διαθέτει εσωτερικούς μηχανισμούς βελτιστοποίησης – όπως συμβαίνει σε κάθε υπολογιστικό σύστημα. Η βαρύτητα μπορεί να είναι ένας από αυτούς».
Η Ιδέα της Συμπαντικής Συμπίεσης
Η θεωρία του βασίζεται στη λογική ότι η φύση — όπως και τα υπολογιστικά συστήματα — τείνει προς τη βελτιστοποίηση. Οι μαθηματικές συμμετρίες, η απλότητα των φυσικών νόμων και οι αυτοοργανωμένες δομές της ζωής φαίνεται να υποδηλώνουν ότι το σύμπαν επιδιώκει τη μέγιστη απόδοση με το ελάχιστο πληροφοριακό κόστος.
Ο Βόπσον, μάλιστα, είχε στο παρελθόν εφαρμόσει την ίδια ιδέα και σε βιολογικά συστήματα, όμως η νέα του μελέτη επικεντρώνεται αποκλειστικά στη φυσική και ειδικά στη βαρύτητα. Το τελικό του συμπέρασμα; Η ερμηνεία της βαρύτητας ως «συμπίεση δεδομένων» ενισχύει την υπόθεση πως το σύμπαν μπορεί να είναι μία τεχνητά δημιουργημένη, υπολογιστικά ελεγχόμενη πραγματικότητα.
Πραγματικότητα ή Επιστημονική Φαντασία;
Αν και η θεωρία είναι αμφιλεγόμενη και σίγουρα δεν αποτελεί επιστημονική συναίνεση, προκαλεί έντονο ενδιαφέρον. Θυμίζει έντονα τα φιλοσοφικά ερωτήματα που αναδεικνύονται σε έργα επιστημονικής φαντασίας όπως το Matrix, αλλά εντάσσεται όλο και περισσότερο σε σοβαρούς επιστημονικούς διαλόγους.
Μπορεί τελικά η ίδια η ύπαρξή μας να είναι αποτέλεσμα ενός εξαιρετικά πολύπλοκου υπολογιστικού συστήματος; Κι αν ναι, ποιος το «τρέχει»; Ερωτήματα που μέχρι πρόσφατα ανήκαν στη σφαίρα της φαντασίας, σήμερα απασχολούν τη σύγχρονη φυσική.
